1ο Γυμνάσιο Γέρακα

Καταπληκτικά φαινόμενα

Θησαυρός ουρανοκατέβατος ΜΕΤΕΩΡΙΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ Ο ΤΑΧΥΤΕΡΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ

Ουάσινγκτον
Εβδομήνα επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνεργάστηκαν για να αναλύσουν τα θραύσματα ενός μετεωρίτη που τρόμαξε την Καλιφόρνια τον Απρίλιο, αλλά και για να υπολογίσουν την τροχιά και την ταχύτητα της πτώσης.

Ο μετεωρίτης του Σάτερς Μιλ, ο οποίος είχε μέγεθος τζιπ και εξερράγη στον ουρανό με την ισχύ μικρού πυρηνικού όπλου, είχε εισέλθει στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 26,8 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, η οποία είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ σε εισερχόμενο βράχο.

Μέχρι σήμερα έχουν συλλεχθεί σε όλη τη Γη δεκάδες χιλιάδες μετεωρίτες, ωστόσο στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι επιστήμονες δεν έχουν ιδέα για το πότε έπεσαν ή από ποια περιοχή του Ηλιακού Συστήματος προήλθαν.

Ο Πίτερ Τζένισκενς, ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA στην Καλιφόρνια, ζήτησε τη βοήθεια δεκάδων συναδέλφων του για να μελετήσουν το μετεωρίτη του Σάτερς Χιλ, ο οποίος πήρε την ονομασία της τοποθεσίας από όπου συλλέχθηκαν τα περισσότερα θραύσματα του βράχου.

Οι ερευνητές αναφέρουν στο περιοδικό Science πώς συνδύασαν φωτογραφίες και βίντεο του κομήτη με δεδομένα από μετεωρολογικά ραντάρ, τα οποία συνήθως παρακολουθούν τις βροχοπτώσεις. Χρησιμοποιώντας μεθόδους τριγωνομετρίας, κατάφεραν να υπολογίσουν όχι μόνο την ακραία ταχύτητα εισόδου, αλλά και την πιθανή προέλευση του βράχου: τη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία.

Η Ζώνη των Αστεροειδών πιστεύεται εξάλλου ότι είναι η περιοχή από όπου προέρχονται οι περισσότεροι μετεωρίτες που φτάνουν στη Γη. Τα σώματα αυτής της ζώνης θεωρούνται κατάλοιπα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισ. χρόνια και η σύστασή τους προσφέρει στοιχεία για τις διαδικασίες σχηματισμού της Γης και των άλλων πλανητών.

Οι αναλύσεις στα δεκάδες θραύσματα έδειξαν ότι ο μετεωρίτης του Σάτερς Χιλ ανήκει στη σχετικά σπάνια κατηγορία των ανθρακούχων χονδριτών: μετεωρίτες που δεν αποτελούνται από μέταλλο αλλά από βράχους με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα.

Τα δείγματα του Σάτερς Χιλ, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα, είναι τα πιο καθαρά δείγματα ανθρακούχου χονδρίτη που έχουν συλλεχθεί ως σήμερα και πιθανώς «προσφέρουν μια ματιά στους αρχέγονους αστεροειδείς στους οποίους θα μπορούσε μια μέρα η NASA να στείλει αστροναύτες».

Προστασία από τις πετρελαιοκηλίδες

Με δεκάδες χιλιάδες πουλόβερ θα ζεσταίνονται μικροί πιγκουίνοι στην Αυστραλία

Τα πουλόβερ προστατεύουν τους πιγκουίνους από τις τοξικές ουσίες των πετρελαιοκηλίδων

Σίδνεϊ, Αυστραλία
Πουλόβερ για όλη τους την ζωή έχουν οι 32.000 μικροί πιγκουίνοι που ζουν στο νησί Φίλιπς στην Αυστραλία, χάρη στην πρωτοβουλία φιλόζωων που οργάνωσαν πανευρωπαϊκή εκστρατεία για να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα ρούχα για αυτούς.

«Είμαστε ενθουσιασμένοι με τη γενναιοδωρία τους» δήλωσε η Ντανίν Τζόουνς εκπρόσωπος του πάρκου στο οποίο ζουν οι συγκεκριμένοι πιγκουίνοι, οι πιο μικρόσωμοι του είδους.
Η Ατζέλικα Ρεγκενστάιν από το Αμβούργο συντόνισε την επιχείρηση συγκέντρωσης των πουλόβερ, που ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Μέσα σε λίγες ημέρες συγκεντρώθηκαν και μεταφέρθηκαν στη Μελβούρνη 40.000 πουλόβερ που υπερκαλύπτουν τις ανάγκες του πάρκου.
Οι πιγκουίνοι χρειάζονται τα μάλλινα πουλόβερ για να μην καταπίνουν τοξικές ουσίες από τις πετρελαιοκηλίδες, όταν καθαρίζουν το πτέρωμα τους με το ράμφος τους.
Επίσης, τα πουλόβερ αυτά ζεσταίνουν τους μόλις 40 εκατοστών ύψους πιγκουίνους, γιατί η επαφή με το πετρέλαιο χωρίζει τα φτερά τους, αφήνει το νερό να περάσει από αυτά, με αποτέλεσμα τα πουλιά να βαραίνουν και να μην μπορούν να αναζητήσουν την τροφή τους.

Στη ρινική κοιλότητα του Ρούντολφ

Γιατί οι τάρανδοι του Άι Βασίλη έχουν κόκκινη μύτη;

Λονδίνο
Οι ιπτάμενοι τάρανδοι που σέρνουν το έλκηθρο του Άη Βασίλη έχουν κόκκινη μύτη λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας αίματος στη ρινική κοιλότητα, ένα χαρακτηριστικό που τα βοηθά να επιβιώνουν στην παγωνιά της Λαπωνίας, καταλήγει μελέτη στην έγκριτη επιθεώρηση British Medical Journal.

Ο «Ρούντολφ ο κοκκινομύτης τάρανδος», ο τάρανδος που φωτίζει το δρόμο του Άι Βασίλη με τη μύτη του, επινοήθηκε το 1939 από τον συγγραφέα παραμυθιών Ρόμπερτ Μέι.

Πάνω στην ώρα για τα Χριστούγεννα, ερευνητές από την Ολλανδία και τη Νορβηγία εξηγούν πού οφείλεται το χρώμα της μύτης του Ρούντολφ.

Η απάντηση είναι ότι τα μικροσκοπικά αγγεία στη μύτη των ταράνδων είναι πιο πυκνά από ό,τι στην ανθρώπινη μύτη. Αυτή η αυξημένη κυκλοφορία αφενός διατηρεί τη μύτη ζεστή στην παγωνιά της Αρκτικής, αφετέρου επιτρέπει στο ζώο να αποβάλλει θερμότητα όταν τρέχει, δεδομένου ότι οι τάρανδοι δεν διαθέτουν ιδρωτοποιούς αδένες.

Η μύτη είναι εξάλλου γνωστό ότι υγραίνει και θερμαίνει τον εισπνεόμενο αέρα ώστε να μην ερεθίζονται οι πνεύμονες, ειδικά όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλή.

Δεδομένου ότι ο Ρούντολφ δεν ήταν διαθέσιμος για πειράματα, οι ερευνητές εξέτασαν δύο άλλους εκπρόσωπους του είδους του, το οποίο έχει την επιστημονική ονομασία Rangifer tarandus. Για λόγους σύγκρισης, στις ίδιες εξετάσεις υποβλήθηκαν και πέντε υγιείς εθελοντές.

Χρησιμοποιώντας ένα φορητό μικροσκόπιο που τραβάει βίντεο, οι ερευνητές εξέτασαν τη ρινική κοιλότητα και διαπίστωσαν ότι η ρινική μικροκυκλοφορία των ταράνδων είναι 25% μεγαλύτερη από ό,τι στον άνθρωπο. Αυξημένη ήταν επίσης η πυκνότητα των αδένων που παράγουν ρινική βλέννα, η οποία «βοηθά στη διατήρηση του βέλτιστου ρινικού κλίματος στις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες».

Ακόμα, οι τάρανδοι αναγκάστηκαν να τρέξουν σε έναν κυλιόμενο διάδρομο και εξετάστηκαν με θερμική κάμερα, η οποία έδειξε ότι η θερμοκρασία της μύτης ανεβαίνει στους 23 βαθμούς Κελσίου, μια υψηλή θερμοκρασία για τα δεδομένα των ταράνδων.

«Οι παράγοντες αυτοί εξηγούν γιατί ο Ρούντολφ, ο πρώτος τάρανδος στο έλκηθρο του Άι Βασίλη, έχει κόκκινη μύτη, προσαρμοσμένη στην εκτέλεση των καθηκόντων τους σε ακραίες θερμοκρασίες» γράφουν οι ερευνητές.

Παραπλάνηση στον Αμαζόνιο
Αράχνη ξεγελά τον εχθρό με μαριονέτες του εαυτού της

Ουάσινγκτον
Μια αράχνη που εντοπίστηκε στη ζούγκλα του Αμαζονίου, και αποτελεί πιθανώς νέο είδος, ξεγελά τους επίδοξους θηρευτές κατασκευάζοντας παραπλανητικά ομοιώματα του εαυτού της, κουνώντας τα μάλιστα σαν μαριονέτες.Η ανακάλυψη της αράχνης δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί σε επιστημονική επιθεώρηση. Ανακοινώθηκε όμως από τον βιολόγο Φιλ Τόρες, γνωστό από ντοκιμαντέρ του Discovery Channel, ο οποίος προσπαθεί τώρα να ελέγξει αν το είδος είναι ήδη γνωστό στην επιστήμη ή όχι.

Υπάρχουν πάντως κι άλλες αράχνες που δημιουργούν παραπλανητικά ομοιώματα των εαυτών τους, όπως αυτό το είδος στο γένος Cyclosa.

Στο ίδιο γένος υποθέτει ο Τόρες ότι ανήκει και η νέα αράχνη στον Αμαζόνιο, η οποία όμως έχει τη μοναδική ικανότητα να κουνά το αντίγραφό της τραβώντας ίνες μεταξιού.

«Από μακριά, φαίνεται σαν μια αράχνη μέσου μεγέθους, πλάτους περίπου μιας ίντσας [2,54 εκατοστά], πιθανώς νεκρή και ξεραμένη [...] Καθώς όμως πλησιάζεις, η αράχνη αρχίζει να πηγαινοέρχεται γρήγορα πέρα δώθε, ενημερώνοντάς σε ότι στην πραγματικότητα είναι ζωντανή» γράφει ο βιολόγος.

Η πραγματική αράχνη, μάλιστα, είναι περίπου πέντε φορές πιο μικρή από τη μαριονέτα της, μήκους περίπου 5 χιλιοστών.

Πλώρη για το άγνωστο
Περιπλανώμενο άστρο σηκώνει κύμα καθώς πλέει στο Διάστημα

Ουάσινγκτον
Όπως η πλώρη ενός πλοίου σχηματίζει ένα κύμα που προπορεύεται στη θάλασσα, ένα γιγάντιο άστρο που περιπλανιέται στο διαστρικό κενό απαθανατίστηκε να δημιουργεί ένα κύμα καθώς περνά μέσα από σύννεφα αερίου και σκόνης.

Το άστρο Ζήτα στον αστερισμό του Οφιούχου, 20 φορές πιο βαρύ και 80.000 φορές πιο λαμπρό από τον Ήλιο, πιστεύεται ότι ανήκε κάποτε σε ένα δυαδικό σύστημα, βρισκόταν δηλαδή σε τροχιά γύρω από ένα άλλο, ακόμα μεγαλύτερο άστρο. Όμως αυτός ο γιγάντιος σύντροφος έφτασε κάποτε στο τέλος της ζωής του, οπότε εξερράγη και έσπρωξε μακριά του το Ζήτα του Οφιούχου.

Έκτοτε, το μοναχικό πια άστρο τρέχει μέσα σε σύννεφα αερίου και σκόνης με ταχύτητα 24 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.

Η νέα εικόνα ελήφθη με το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA. Δείτε την σε πλήρη ανάλυση.

Το κρουστικό κύμα που σχηματίζει το άστρο απουσιάζει εντελώς από εικόνες στο ορατό μέρος του φάσματος, ωστόσο η υπέρυθρη ακτινοβολία του αντιστοιχήθηκε εδώ με ορατά χρώματα. Το Ζήτα του Οφιούχου είναι το γαλάζιο άστρο στο κέντρο.

Καθώς το άστρο περνά μέσα από τη διαστρική σκόνη, η οποία φαίνεται μπλε, τα σωματίδια που εκτοξεύει διαρκώς στο διάστημα, γνωστά ως αστρικός άνεμος, σπρώχνουν απότομα το διαστρικό υλικό και σχηματίζουν κύματα. Οι περιοχές του κύματος που υφίστανται τη μέγιστη συμπίεση και αναπτύσσουν τη μέγιστη θερμοκρασία εμφανίζονται μπλε.

Το κύμα αυτό (bow shock) είναι ανάλογο με το κύμα που σχηματίζεται μπροστά από την πλώρη (bow) ενός πλοίου, ή το κύμα συμπιεσμένου αέρα που δημιουργείται μπροστά από ένα αεροπλάνο καθώς σπάει την ταχύτητα του ήχου.

Το ίδιο κύμα ήταν ορατό σε ένα προηγούμενο πορτρέτο του Ζήτα Οφιούχου με το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE της NASA, ωστόσο το Spitzer είναι σχεδιασμένο να παρακολουθεί σε μικρότερες περιοχές του ουρανού και γι΄αυτό δίνει πιο λεπτομερείς.

Ξάδελφος στον αστερισμό του Κήτους
«Κατοικήσιμος» πλανήτης ανακαλύφθηκε σε γειτονικό άστρο


Ουάσινγκτον
Μια πολύ σημαντική ανακάλυψη έκανε διεθνής ομάδα επιστημόνων. Ανακάλυψε ότι σε ένα γειτονικό μας άστρο, το τ Κήτους, έχει σχηματιστεί ένα πλανητικό σύστημα που έχει κοινά χαρακτηριστικά με το δικό μας. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί πέντε πλανήτες και ένας εξ αυτών βρίσκεται εντός της λεγόμενης «κατοικήσιμης ζώνης», δηλαδή διαθέτει πιθανότατα συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής.

Οι ερευνητές μελέτησαν τα δεδομένα έξι χιλιάδων παρατηρήσεων που έχουν γίνει στο τ Κήτους από διάφορα τηλεσκόπια. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στο άστρο που βρίσκεται σε απόσταση 12 ετών φωτός από εμάς έχει σχηματιστεί ένα πλανητικό σύστημα. Συγκεκριμένα εντόπισαν την παρουσία πέντε πλανητών μικρομεσαίου μεγέθους.

Οι πέντε πλανήτες έχουν μέγεθος 2-6 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης. Πρόκειται για το μικρότερο σε μέγεθος (όσον αφορά τη μάζα) εξωηλιακό πλανητικό σύστημα που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

Το πιο ενδιαφέρον και σημαντικό ίσως εύρημα είναι ότι ένας από τους πέντε πλανήτες βρίσκεται εντός της «κατοικήσιμης ζώνης». Βρίσκεται δηλαδή σε απόσταση τέτοια από το άστρο του ώστε οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται εκεί να μην είναι ούτε πολύ χαμηλές ούτε πολύ υψηλές. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι ίσως στον πλανήτη να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή καθώς και άλλες ευνοϊκές για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής συνθήκες. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics».

Ζοζεφίνα Κυριάκη